Soğan markette 20 lirayı geçti…

Cumhuriyet Halk Partisi Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer soğan üretiminde dünya da ilk sıralarda yer alan ülkemizde yanlış tarım politikaların sorunun oluşturduğunu söyledi.

Soğan stoklarının azalması, turfanda soğan sökümlerinin yağmurlar nedeni ile başlamaması ile soğan fiyatlarında artış hızlandığını belirtti.

Gürer,soğan ekildiği dönemde rekolte göre fiyatların değişkenlik gösterdiğini belirterek 2020/2021 yılında rekor üretim yapılmasına karşı üretici soğanı tarlada kalınca 2021/2022 yılında üretin azaldı ve bu kere soğan fiyatları arttı. Soğanda üretimden tüketime zincir kopması ile aracılar bayram yaptı. Soğan üreticiden önemli ölçüde çıkması ve piyasa talebi artması ile soğan fiyatları zirve yaptı. Geçtiğimiz yıl İhracata da plansız yapılması sorunu artırdı. Bu yılın erkenci soğan Adana ve Hatay Reyhanlı bölgesinde bu günlerde sökümü başlayacakken yağmurlar ile söküm birkaç gün gecikti. Deprem bölgesinde erkenci sökümlerde işçilik başta yaşanacak sorunların sıkıntı yaratması da olası. Turfanda soğan taze olduğu için ilk sökümde salata için kullanılacağından  olgunlaşma evresine kadar bir süre  yemeklik soğanda sorun devam edecek, Markette  bu gün  bir kilo soğanı 23  Tl aldık. Bayrama kadar fiyatlar yüksek seyrederse de bayramdan sonra üretim artışı ile fiyatlar gerilemesi bekleniyor. ” dedi.

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, patates ve soğanın ülkemizde sofraların vazgeçilmezi olduğunu ve özellikle dar gelirli grupları tükettiğine dikkat çekerek artan fiyatlar ile vatandaş patatese ve soğanı alamaz noktaya erdi. Özellikle patates çiftçi elinde halende 3 lira civarında satılırken raf fiyatı büyük kentlerde bazı marketlerde beş kat artıyor. Mısır ülkesinin yurt dışı ki özellikle Irak pazarına patates vermesi ihraç olanağını da sınırlı kılması geçen yıl üretilip depolanan patates fiyatını çiftçinin elinde düşük kıldı. İlk hasatta 5 liraya kadar satılan patates halen depolarda 3 lira civarında işlem görüyor Soğanda ise  sınırlı stok kaldı.  Erkenci soğan   ay sonu çıkması ile  kısmen sorun azalacak ancak erkenci soğan içinde  15-20 lira aralığında yerinde fiyattan söz ediliyor. Bayrama kadar soğan fiyatı dengelenmesi  beklentisi var.2020/ 2021 sezonunda  2.800.000 ton ile rekor üretim oldu ancak çok tarlada ürün kaldı.  Ankara Şereflikoçhisar ve Amasya da çiftçilerle gidip görüştüğümde yaşadıkları mağduriyeti anlattılar. Ürün tarlada  kaldı .Üretici  zarar etti 2021/2022 yılı üretimi ise  düştü.Ülkemiz dünya da kuru soğan üretiminde  12, sırada  kuru soğan veriminde ise 5 sırada görülüyor. Bu durumda dahi AKP iktidarı bir soğanın dahi planlı üretimini ve tüketimini düzenleyemiyor .  Dünya da dekarda  1908 kg olan verim ise ülkemizde yer yer  3 .200 kiloyu dekarda buluyor.  Buna karşı Hollanda,Hindistan, Çin  ve Meksika gibi ülkeler ihraccatta  % 53 payı ellerinde bulundururken  ülkemiz iç pazarı dahi sorunsuz kılamıyor. Ülkemiz aynı zamanda ihracaat yapan bir ülke.  Bu bağlamda da onuncu sıradayız  .Geçtiğimiz  yıllarda   250 bin tona ulaşan ihracaata yapıldı. 2022 yılında da üretim düşmesine karşı ihracaat devam etti.” dedi.

Ülkemizde soğan tüketiminin  dünya ortalaması üzerinde olduğunu belirten Gürer ,Hindistan’dan sonra en çok soğan tüketen ülke durumundayız. Dünyada kişi başı ortalama  6 kg civarında. İken ülkemizde 2022 kg kadar çıkıyor. En çok üretim Ankara, Çorum, Amasya, Eskişehir, Hatay ve Tokat illerinde oluyor.  Erkenci turfanda üretim ülke genelinde ortalama 300 bin ton civarında gerçekleşiyor. 2016/2017 TÜİK verilerine göre  kuru soğan ithalatımız 2020/2021 döneminde 71 ton iken  2017/2018  yılında ise  195 ton ithalatımız var. 2018/2019  yılında  ise  128 bin ton soğan ithal etmişsiz. 2021/22  yılında kuru soğan ithalatının gerçekleştiği ülkeler ise  Bulgaristan, KKTC VE Özbekistan  olurken  2021/ yılında ithalat düşmüş ve  28 ton gerçekleşirken  önemli bölümü Bulgaristan’dan gelmiş.  2021/2022  yılı  ihracatımızda 296 bin ton olarak gerçekleşmiş. Sonuçta  AKP  tarımda öngörüsüz ve plansız  uygulamaları tüketiciyi de ,üreticiyi  de vurmuştur” dedi.